Choroba Fabry’ego – co to jest?
Choroba Andersona-Fabry’ego to ultrarzadka, genetyczna, lizosomalna choroba spichrzeniowa, spowodowana niedoborem alfa-galaktozydazy. Defekt tego enzymu wynika z mutacji w genie GLA na chromosomie X. Brak a-galaktozydazy sprawia, że w komórkach gromadzą się glikosfingolipidy, których nadmiar powoduje postępujące uszkodzenie wielu narządów, m.in. nerek, skóry, oczu, układu pokarmowego i nerwowego.4
Kto może zachorować na chorobę Fabry’ego?
Większość pacjentów z klasyczną odmianą choroby Fabry’ego to mężczyźni, ponieważ mają w komórkach tylko jeden chromosom X (klasyczna postać tego schorzenia dotyka 1 na 40 tys. mężczyzn5). Pierwsze objawy pojawiają się już w dzieciństwie. Kobiety, które odziedziczyły mutację w genie GLA także mogą zachorować2, jednak u nich choroba często (choć nie zawsze!) przebiega łagodniej i rozwija się później.
Objawy choroby Fabry’ego
Gromadzące się w komórkach nierozłożone glikosfingolipidy powodują postępujące uszkodzenie tkanek, narządów i układów organizmu. Dlatego objawy nasilają się z czasem, w miarę zaawansowania choroby. Oto najważniejsze objawy choroby Fabry’ego:6
- akroparestezje – silne, nawracające, piekące bóle dłoni i stóp,
- angiokeratoma (rogowiec krwawy) – purpurowa, rogowaciejąca wysypka na skórze,
- zaburzenia termoregulacji i wydzielania potu,
- niewydolność nerek,
- zaburzenia ze strony układu krążenia, nerwowego, pokarmowego,
- przewlekłe zmęczenie,
- zmętnienie rogówki,
- szumy uszne.
Nie wszystkie objawy zawsze występują w jednakowym nasileniu – niektórzy pacjenci cierpią na klasyczną (cięższą) postać choroby Fabry’ego, u innych przebiega ona łagodniej.
Referencje:
- https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/aktualnosci/264524,kwiecien-miesiac-swiadomosci-choroby-fabryego (dostęp 05.09.2024).
- dr n. med. Marek Bodzioch, Choroba Fabry’ego - Badania diagnostyczne, Serwis Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/neurologia/choroby-rzadkie/choroba-fabryego/skrot/235705,choroba-fabryego-badania-diagnostyczne (dostęp 05.09.2024).
- Informacje o chorobie w serwisie Stowarzyszenia Rodzin z Chrobą Fabry’ego, https://www.fundacjasaventic.pl/baza-wiedzy/choroby/choroba-fabryego/ (dostęp 05.09.2024).
- Informacje o chorobie w serwisie Stowarzyszenia Rodzin z Chorobą Fabry’ego, https://fabry.org.pl/czym-jest-choroba-fabryego/ (dostęp 07.09.2024).
- Paulina Papier i wsp., Choroba Fabry’ego — opis przypadku, Polski Przegląd Neurologiczny 2019, tom 15, nr 3, 170–177, https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/view/PPN.2019.0030/49384 (dostęp 07.09.2024).
- M. Nowicki, Zajęcie nerek w lizosomalnych chorobach spichrzeniowych, Nefrologia i Dializoterapia Polska, t. 26, art. nr 1–2, 2022. https://nefroldialpol.pl/wp-content/uploads/2023/01/Nowicki-M.-LSD.pdf (dostęp 05.09.2024).
- https://www.fundacjasaventic.pl/baza-wiedzy/choroby/choroba-fabryego/ (dostęp z dnia 07.09.2024 r.)
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34340879/ (dostęp z dnia 25.09.2024 r.)
- https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/aktualnosci/264524,kwiecien-miesiac-swiadomosci-choroby-fabryego (dostęp z dnia 07.09.2024 r.).
- Aktualne Obwieszczenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych Załącznik B.104. LECZENIE CHOROBY FABRY’EGO (ICD 10 E.75.2), data dostępu: 09/2024.
C-ANPROM/PL/GDG/0056, 09/2024