1. Czym jest dziedziczny obrzęk naczynioruchowy (HAE)?

 

HAE jest rzadką (1:10 000-1:50 000 przypadków1), osłabiającą chorobą dziedziczoną w sposób autosomalnydominujący, która wynika z niedoboru funkcjonalnego inhibitora C1 (C1-INH) w układzie pobudzenia kontaktowego2-4

Wywiad rodzinny w kierunku tej choroby jest obecny u 75% przypadków5

Napady cechują się na ogół występowaniem nieprzewidywalnych epizodów obrzęku w obrębie kończyn, genitaliów, tułowia, przewodu pokarmowego, twarzy i krtani3,4

Po pojawieniu się napadu jego objawy stopniowo nasilają się w ciągu 24-363 godzin i mogą utrzymywać się do 5 dni6

 

2. Czy istnieją jakieś oznaki świadczące o tym, że napad może się pojawić?

 

Większość pacjentów jest w stanie przewidzieć pojawienia się napadu, na podstawie objawów prodromalnych7

Objawy zwiastujące mogą trwać do 48 godzin i zalicza się do nich: zmęczenie, nudności, bóle, wysypkę, mrowienie, lęk i zmiany nastroju7,8

 

3. Co wywołuje napad?

 

Często czynniki wywołujące konkretny napad są nieznane9; jednak do niektórych zidentyfikowanych czynników wywołujących zalicza się*

  • Cierpienie emocjonalne (23% napadów u 33% pacjentów w badaniu klinicznym)9
  • Uraz fizyczny (5% napadów u 12% pacjentów)9
  • Zmiany stężenia estrogenów (9% napadów u 11% pacjentów)9
  • Inne, w tym zakażenie, ucisk tkanki, niektóre pokarmy, długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej
    lub stojącej,9 a także zabiegi dentystyczne3

 

4. Co powoduje HAE?

 

Najczęściej mutacja w genie C1-INH10 powoduje spadek ilości funkcjonalnego C1-INH w osoczu krwi, co wpływa na szlak pobudzenia kontaktowego3,4

  • CW typie 1 HAE u pacjentów występuje niskie stężenie C1-INH3,10
  • W typie 2 HAE u pacjentów występuje prawidłowe stężenie niefunkcjonalnego C1-INH3,10

Dysregulacja aktywności kalikreiny w osoczu w obrębie układu kalikreina-kinina prowadzi do rozkładu kininogenu o dużej masie cząsteczkowej i nadmiernej produkcji bradykininy, która jest odpowiedzialna za objawy przedmiotowe i podmiotowe związane z napadami3,11

 

5. Dlaczego HAE często jest niedostrzegany?

 

Rzadkość, niejednorodność objawów i ich częściowe nakładanie się przyczyniają się do nieprawidłowych rozpoznań12

Częste nieprawidłowe rozpoznania†: obrzęk naczynioruchowy (alergiczny, 55,7%; niealergiczny, 20,5%) i zaburzenia gastroenterologiczne (zapalenie wyrostka robaczkowego, 27,0%; zaburzenia dróg żółciowych, 5,4%; choroba refluksowa przełyku, 4,9%; wrzody żołądka, 3,8%)12

 

6. W jaki sposób HAE wpływa na życie codzienne?

 

W trakcie napadu: ból, lęk, niezdolność
do wykonywania codziennych czynności6,13,14

Jeśli napad nie jest leczony, pacjenci mogą nie być
w stanie uczestniczyć w czynnościach dnia codziennego dotyczących zarówno pracy, jak i czasu wolnego przez okres około tygodnia6,7,13

W przypadku braku leczenia zapobiegawczego objawy mogą nawracać nawet co 7-14 dni5

Między napadami: Pacjenci zgłaszają częstsze występowanie lęku, stresu, depresji i innych rodzajów obciążenia emocjonalnego15

 

7. Czym martwią się pacjenci z HAE?

 

Długotrwałym wpływem choroby utrudniającym osiągnięcia edukacyjne i postęp w karierze, niemożnością wykonywania pewnych prac lub utratą pracy na stałe14; strach przed przekazaniem choroby dzieciom16

Nieprzewidywalnymi napadami, silnym bólem, oszpeceniem i potencjalną śmiercią wskutek uduszenia3

 

8. W jaki sposób rozpoznaje się HAE?

 

W celu rozpoznania i diagnostyki różnicowej między różnymi typami HAE stosuje się następujące badania3,10:

  • Badanie poziomu i aktywności inhibitora C1
  • Badanie aktywności inhibitora C4
  • Badanie genetyczne

Po ustaleniu rozpoznania powinno się przebadać również członków najbliższej rodziny17

 

9. Kto zajmuje się leczeniem HAE?

 

Lekarz posiadający szeroką wiedzę w zakresie HAE, jak na przykład alergolog, immunolog, dermatolog lub otolaryngolog, powinien nadzorować opiekę nad pacjentem4

Pacjent i lekarz powinni ze sobą współpracować w celu opracowania planów leczenia, powinni prowadzić dzienniki występowania epizodów i czynników wywołujących je,
a także omówić możliwości badania przesiewowego dla członków rodziny4

10. W jaki sposób leczy się HAE?

Napad nie ustępuje po podaniu leków przeciwhistaminowych, glikokortykosteroidów ani epinefryny17

Dostępne możliwości leczenia HAE typu 1 i typu 2 różnią się w zależności od rejonu geograficznego17

Doraźnie: Leczenie C1-INH, inhibitor kalikreiny w osoczu (tylko w USA), antagonista receptora B2 dla bradykininy; poddane inaktywacji metodą rozpuszczalnik/detergent lub świeże mrożone osocze, w razie potrzeby17

Profilaktyka: terapią dopuszczoną do stosowania zarówno w ramach profilaktyki krótko i długoterminowej jest podawanie C1-INH,4 natomiast w przypadku profilaktyki długoterminowej dostępne jest również przeciwciało monoklonalne przeciw aktywnej kalikreinie osoczowej18

*W obserwacyjnym badaniu rejestrowym przeprowadzonym w grupie 395 pacjentów, spośród których 104 dostarczyło dane na temat czynników wyzwalających.

Referencje:

  1. Longhurst HJ, Bork K. Br J Hosp Med (Lond). 2006;67(12):654-657.
  2. Hofman ZL, et al. J Allergy Clin Immunol. 2016;138(2):359-366.
  3. Johnston DT. J Am Osteopath Assoc. 2011:111(1):28-36.
  4. Zuraw BL, et al. J Allergy Clin Immunol Pract. 2013;1(5):458-467.
  5. Zuraw BL. N Engl J Med. 2008;359(10):1027-1036.
  6. Longhurst H, Cicardi M. Lancet. 2012;379:474-481.
  7. Prematta MJ, et al. Allergy Asthma Proc. 2009;30(5):506-511.
  8. Rasmussen ER, et al. Acta Derm Venereol. 2016;96(3):373-376.
  9. Caballero T, et al. J Investig Allergol Clin Immunol. 2016;26(6):383-386.
  10. Cicardi M, et al. Allergy. 2014;69(5):602-616.
  11. Suffriti C, et al. Clin Exp Allergy. 2014;44(12):1503-1514.
  12. Zanichelli A, et al. Ann Allergy Asthma Immunol. 2016;117(4):394-398.
  13. Banerji A, et al. Allergy Asthma Proc. 2015;36(3):213-217.
  14. Aygören-Pürsün E, et al. Orphanet J Rare Dis. 2014;9:99.
  15. Lumry WR, et al. Allergy Asthma Proc. 2010;31(5):407-414.
  16. Caballero T, et al. Allergy Asthma Proc. 2014;35(1):47-53. 17.
  17. Maurer M, et al. Allergy. 2018. doi:10.1111/all.13384. [Epub ahead of print].
  18. TAKHZYRO UE Charakterystyka Produktu Leczniczego, marzec 2020

C-ANPROM/PL/HAE/0030, 10/2022