Limfocyty w układzie odpornościowym – co warto o nich wiedzieć?

W przypadku, w którym dochodzi do wniknięcia drobnoustrojów do wnętrza organizmu, np. w konsekwencji skaleczenia, na ratunek przybywają komórki układu odpornościowego, gotowe do natychmiastowego zniszczenia potencjalnie szkodliwych mikroorganizmów. Należą do nich m.in. limfocyty. Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed zagrożeniami mikrobiologicznymi, pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego oraz dbanie o regulację odpowiedzi immunologicznej. Prawidłowy poziom limfocytów jest bardzo ważny dla zdrowia.

Rodzaje limfocytów

Istnieją dwie kategorie limfocytów – limfocyty T i limfocyty B (znane również jako komórki T i B). Oba typy powstają z krwiotwórczych komórek macierzystych, znajdujących się w szpiku kostnym. Stamtąd niektóre komórki wędrują do grasicy, gdzie stają się komórkami T, a inne pozostają w szpiku kostnym, gdzie stają się komórkami B.

Limfocyty T (czasami nazywane komórkami T) to pierwszy z typów komórek układu odpornościowego. Niektóre z nich bezpośrednio atakują komórki zakażone wirusami lub komórki nowotworowe, a inne pełnią rolę regulatorów układu odpornościowego. Mogą również pełnić wiele innych funkcji. Limfocyty T rozwijają się z krwiotwórczych komórek macierzystych w szpiku kostnym, lecz dalszy etap ich rozwoju zachodzi w grasicy. Grasica to z kolei wyspecjalizowany narząd układu odpornościowego, znajdujący się w górnej części klatki piersiowej. To tu niedojrzałe limfocyty przekształcają się w dojrzałe limfocyty T, gdzie litera „T” pochodzi od łacińskiej nazwy grasicy (łac. glandula thymus), a limfocyty T, które mogłyby atakować prawidłowe tkanki są eliminowane.

Limfocyty T dzielimy na:

• Limfocyty T cytotoksyczne – dojrzewają w grasicy i są odpowiedzialne za zabijanie komórek zakażonych wirusami.
• Limfocyty T pomocnicze – pomagają innymi limfocytom T oraz B w wykonywaniu ich funkcji.
• Limfocyty T regulatorowe – wyciszają odpowiedź immunologiczną pozostałych limfocytów T, kiedy infekcja jest opanowana.

Limfocyty B w ramach procesu ich normalnego dojrzewania w szpiku kostnym są “trenowane” w taki sposób, aby nie wytwarzały przeciwciał przeciwko zdrowym tkankom. Dojrzałe limfocyty B można znaleźć w następujących narządach układu odpornościowego: w szpiku kostnym, węzłach chłonnych, śledzionie, niektórych częściach jelita oraz w krwiobiegu.

Limfocyty a odpowiedź immunologiczna

Rozpatruje się dwie kategorie odpowiedzi immunologicznej:

• odpowiedź odpornościowa wrodzona (nieswoista)
• odpowiedź odpornościowa adaptacyjna (swoista)

Wrodzone reakcje immunologiczne oparte są na komórkach, które nie wymagają dodatkowego treningu, by wykonać swoje zadania. Do tych komórek należą np. granulocyty, monocyty i komórki NK (ang. „natural killers”, naturalni zabójcy), które dodatkowo wspierane są przez zestaw białek zwanych białkami układu dopełniacza. Wrodzona odpowiedź na zakażenie pojawia się szybko i jest podobna niezależnie od sygnału i typu niebezpieczeństwa. Ze względu na swoją szybkość, reakcje wrodzone stanowią zazwyczaj pierwszą odpowiedź na wnikające do organizmu antygeny. Ten etap odpowiedzi alarmuje, mobilizuje i pobudza swoistą odpowiedź immunologiczną, której pełna aktywacja podczas pierwszego zetknięcia z patogenem może trwać nawet kilka dni. W odpowiedzi immunologicznej adaptacyjnej biorą udział limfocyty T i B, czyli dwa opisane powyżej typy komórek, które wymagają treningu lub nauki, aby umiejętnie i skutecznie zwalczać szkodliwe czynniki i nie atakować swoich własnych komórek.